وبلاگ

لوله (pipe) در حقیقت یک شی استوانه ‌ای شکل تو خالی است که سطح مقطع آن می‌ تواند دایره، مربع و یا مستطیل باشد. لوله عمدتاً برای انتقال موادی که می ‌تواند جریان داشته باشد مانند مایعات و گازها (سیالات)، دوغاب و پودرها مورد استفاده قرار می ‌گیرد. لوله‌ ها از مواد مختلفی چون فولاد، آهن، چدن، مس، آلومینیوم، پلیمر، شیشه و… ساخته می ‌شود که در ادامه قصد داریم به معرفی انواع لوله‌ های فولادی و کاربردهای آن بپردازیم.

معرفی اجمالی لوله درزدار

در این مقاله سعی شده که در مورد استانداردهای لوله درزدار صحبت شود. همان طور که می دانید این محصول در طی فرآیند تولید به گونه ای ساخته می شود که دارای نقطه جوش و درز باشد. این لوله ها از ورق فولادی تشکیل شده اند و به دو روش جوش کاری زیر پودری (SAW) و جوش کاری مقاومت الکتریکی (ERW) تولید می شوند. لوله های درز دار در زبان انگلیسی به Welded pipe  معروف است. در ادامه به بررسی کامل انواع استانداردهای موجود برای این لوله ها خواهیم پرداخت.

آنچه در ادامه خواهید خواند:

• معرفی استاندارد انواع لوله های فولادی
• جداول استاندارد لوله های فولادی درزدار و بدون درز
• جدول استاندارد din-2440
  

مشاهده نسخه pdf جدول استاندارد لوله های فولادی درزدار و بدون درز

به طور مثال مختصری از داستان تشکیل یکی از این موسسات را در این مطلب عنوان می کنیم. انجمن مهندسان مکانیک آمریکا که در زبان انگلیسی به American Society of Mechanical Engineers معروف است به صورت اختصاری به ASME شهرت یافته است. این انجمن در ابتدا از تعدادی صنعتگر که گروه کوچکی بودند آغاز به کار کرد. هدف این گروه کوچک تدوین و یک پارچه سازی استاندارد دیگ های بخار بود تا استفاده برای همه یکسان باشد اما به مرور این گروه کوچک به یک سازمان بزرگ تبدیل شد که استانداردسازی محصولات را برای تمامی رشته های مهندسی انجام داد. این اقدامات را از طریق نشریات تخصصی و منابع انسانی ارزشمند ، کنفرانس و همایش های معتبر ، جهانی کرد. یکی از اقدامات این انجمن کدسازی برای استاندارد لوله های درز دار و انجام فرآیند لوله کشی است. این کدنویسی ها در زمینه لوله به  ASME B31 معروف است.

لوله کشی از نظر فنی به سه دسته تقسیم می شود پایپینگ (piping)یعنی این که لوله کشی در داخل محدوده ساختمان یا واحد مورد نظر می باشد. پایپ‌ لاین (pipeline )این لوله کشی برای مسیر های طولانی که حتی نیاز باشد از پروژه خارج شود. پلامینگ  (plumbing) که در زمینه تاسیسات بهداشتی و بعضا لوله کشی های فاضلابی است. هر سه این موارد را اصطلاحا پایپینگ می گویند. باید به این نکته توجه کرد که این کد به 7 بخش تقسیم می شود که در جدول زیر می توانید ملاحظه نمایید.

جدول استاندارد ASME B31 لوله های فولادی و موارد کاربرد

 

جداول استاندارد لوله فولادی درزدار و بدون درز

 

ردیف	استاندارد	کاربرد
1	AWWA-C200	استاندارد لوله انتقال آب با قطر 6 اینچ و بالاتر
2	ASTM A252	برای مصارف پایل لوله های بدون درز و با درز
3	IPS_M_PI_190	لوله های انتقال نفت و گاز
4	EN10208	انتقال  مایعات احتراق پذیر
5	ISO313183	لوله های فولادی در صنایع نفت و گاز
6	ANSI/AWWAC210	استاندارد برای سیستم اپوکسی مایع در داخل و خارج خطوط لوله آب
7	API5L PSL2	استاندارد های نفت و گاز
8	IGS-TP-010	پوشش سه لایه
9	CSA Z245.1	استاندارد لوله با جوش اسپیرال برای استفاده از خطوط لوله نفت و گاز

انواع لوله ‌های فولادی

لوله‌ های فولادی را می‌ توان از جهات مختلف دسته ‌بندی کرد.

انواع لوله ‌های فولادی بر اساس ماده اولیه:

• لوله‌ های فولادی آلیاژی
• لوله فولادی سیاه
• لوله‌ کربنی
• لوله نرم
• لوله‌ های فولادی ضد زنگ (stainless)

انواع لوله ‌های فولادی بر اساس روش تولید:

• لوله‌ های فولادی بدون درز
• لوله فولادی درزدار (لوله درزدار مستقیم، لوله‌ های مارپیچ)

در هر دو روش تولید، فولاد خام (شمش فولادی گداخته و یا ورق فولادی) داخل قالب‌ های مخصوص ریخته می‌ شود. سپس ابتدا طی فرایندهای کشش، نورد و سوراخ‌ کاری شمش فولادی گداخته به لوله‌ های فولادی بدون درز تو خالی تبدیل می ‌شود. سپس لبه ‌های ورق‌ فولادی با استفاده از غلتک‌ های نورد به شکل استوانه بر روی ‌هم قرار می ‌گیرند و با استفاده از جوشکاری این لبه‌ ها بر روی یکدیگر مهروموم خواهد شد و به همین ترتیب لوله ‌های فولادی درزدار تولید می‌ شوند.

جوشکاری این ورق ها به دو صورت انجام می‌ شود:

• جوشکاری مقاومت الکتریکی: لوله ‌های فولادی درزداری که به این روش تولید می‌ گردد تحت عنوان ERW شناخته می ‌شوند.
• جوشکاری ذوبی الکتریکی: لوله ‌های فولادی درزداری تولید شده به این روش تخت عنوان EFW شناخته می ‌شوند.

کاربرد لوله ‌های فولادی

لوله‌ های فولادی در ساخت لوله‌ های زیر بسیار پرکاربرد هستند:

• لوله ‌های فولادی انتقال آب
• لوله‌ فاضلاب
• لوله‌ های مشبک جدار چاه (لوله ‌های کور)
• لوله ‌های تاسیسات ساختمانی
• لوله ‌های پتروشیمی
• لوله‌ داربست فلزی
• لوله‌ های انتقال نفت و گاز

لوله‌ های فولادی متداول ‌ترین نوع لوله مورد استفاده در سیستم‌ های آب ‌رسانی هستند. این مقاطع همچنین در ایجاد خطوط لوله‌ های گاز طبیعی و سیستم فاضلاب مورد استفاده قرار می ‌گیرند. استحکام بالا و مقاومت شدید در برابر صدمات ناشی از خطاهای انسانی، ریشه درختان و شرایط آب و هوایی وخیم، این مقاطع را به گزینه ‌ای ایده آل برای اکثر سیستم‌ های تأمین آب و فاضلاب تبدیل می‌ کند. این دو ویژگی همچنین باعث می‌ شود این نوع لوله‌ ها برخلاف وجود شوک، فشار و لرزش، سال ‌ها در زیر زمین دوام بیاورند. علاوه بر این، مقاومت بالای فولاد نسبت به سایر فلزات در برابر زنگ ‌زدگی و خوردگی، باعث شده است لوله‌ های فولادی یک انتخاب عالی برای سیستم‌ های تأمین آب و فاضلاب باشد.

بسیاری از پیمانکاران و شرکت ‌های ساختمانی اکنون از لوله ‌های فولادی در فونداسیون ساختمان و سیستم‌ های قاب‌ دار (framing systems) استفاده می‌ کنند. از این نوع لوله‌ ها همچنین در ساخت نرده پلکان، تیر، حصارکشی، داربست، لوله‌ های دودکش، لوله‌ های اگزوز و سازه‌ های موقتی استفاده می ‌شود. دوام و استحکام لوله ‌های فولادی، آن‌ ها را به گزینه ‌ای عالی برای محافظت از خطوط حساس مانند تأسیسات زیرزمینی و شاه‌ لوله‌ های آب (لوله‌ های زیرزمینی که وظیفه انتقال آب را به منازل دارند)، تبدیل کرده است. لوله ‌های فولادی سیاه بهترین گزینه برای لوله ‌های آب گرم و لوله‌ های انتقال گاز هستند، زیرا این نوع مقاطع دارای یک پوشش اکسید آهن در قسمت خارجی بوده که آن‌ ها را برای این هدف مناسب می ‌سازد. لوله ‌های فولادی کربنی در صنعت خودرو کاربرد گسترده‌ ای دارد. آن‌ ها به‌ طور ویژه برای تولید نوار نقاله ایده ‌آل هستند.

لوله های درز دار چگونه تولید می شوند؟

رول های فولادی را وارد دستگاه می کنند و پس از این که دستگاه آن ها را باز کرد و ورق ها کاملا باز شدند از غلتک های نورد عبور می دهند تا به شکل گرد در بیایند و توسط دستگاه فرم دهی شوند و به شکل لوله در می آیند که در همان دستگاه سایز آن را تغییر می دهند و به مرحله تست کونیک می فرستند که به آن در اصطلاح روش نورد می گویند. البته استفاده از این روش در تولید لوله های شوفاژی و پروفیل هایی که در داخل ساختمان ساخته می شوند، به کار برده می شود.  ورق ‌های فولادی به شکل مارپیچ فرم داده شده و با استفاده از جوشکاری قوسی زیر پودری (استفاده از الکترود جوشکاری و نوعی پودر مخصوص) لبه‌ های ورق فولادی به یکدیگر جوش داده می‌ شوند. این نوع لوله ‌ها را لوله‌ های فولادی درزدار مارپیچ و یا اسپیرال می‌ نامند. نکته قابل‌ توجه در مورد لوله ‌های فولادی درزدار مارپیچ این است که عرض ورق‌ مورد استفاده باید 0.8 تا 3 برابر قطر لوله تولید باشد.

معرفی استاندارد انواع لوله های فولادی

در حال حاضر در دنیا چندین نوع استاندارد مشخص برای هریک از لوله ها وجود دارد که سابقه به وجود آمدن هر کدام داستان مجزایی دارد. اما امروزه از هر کدام از این موارد برای استاندارد سازی لوله ها در دنیا استفاده می کنند. در بیشتر استاندارسازی ها ، معیار و پارامترها متعلق به کشور آمریکاست. در زیر موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی در ایران و کشورهای معتبر و مطرح در سطح جهانی ذکر شده است.

• ISIRI: Iranian standard & industrial research institute
• IGS: Iranian gas standard
• IPS: Iranian petroleum standard
• API: American petroleum institute
• ASTM: American society for testing & material
• AGA: American gas association
• MSS-SP: Manufacturer standard society-standard practice
• DIN: Deutsches institut for normang e.v
• BSI: British standard institution
• JIS: Japanese industrial standard
• EM: Euronorm

انواع لوله های فولادی درزدار

• لوله درز دار مستقیم
• لوله جدار چاه
• لوله اسپیرال (مارپیچ)
• لوله داربستی

لوله درز دار مستقیم

این لوله به چند دسته تقسیم می شود از آن جمله می توان موارد زیر را نام برد

• لوله درزدار صنعتی
• لوله درزدار آب
• لوله درزدار گاز
• لوله درزدار API

• لوله صنعتی

لوله درز دار صنعتی با نام لوله سیاه و لوله سنگین در بازار شناخته می شود که این محصول با استانداردهای ملی و بین المللی مانند استاندارد DIN2440 فروخته می شود. این محصول به صورت استوانه ای شکل تو خالی است که به دو صورت برای جوش کاری از آن استفاده می کنند. یعنی از جوش کاری پودری SAW و جوش کاری الکتریکی ERW استفاده می شود. این محصول را با ورق نورد گرم تولید می کنند و قابلیت سفارش اندازه برای مشتری را دارد.

مشاهده اکسل جدول استاندارد din-2440

• لوله درزدار آب

این لوله همچون دیگر نوع های لوله درز دار ساخته می شود اما چون برای انتقال آب و موارد آبرسانی استفاده می شود یا مواد سیال با PH خنثی دارند ، می توان از ورق فولادی معمولی استفاده کرد.

• لوله درزدار گاز

این محصول جهت انتقال گاز و گاز رسانی استفاده می شود البته که بیشترین مصارف آن برای گاز رسانی خانگی است.

• لوله درزدار API

لوله API برای اولین بار در آمریکا ساخته شد و چون طبق ضوابط و قوانین ایالت متحده آمریکا تولید می شود به این نام معروف شده است که این عنوان اختصار کلمه American Petroleum Institute  است.

لوله جدار چاه

از لوله جدار چاه استفاده های زیادی می شود به ویژه که در دو نوع شیاردار و بدون شیار و با وزن و ضخامت های مختلف تولید می شود از این محصول برای چاه های عمیقی که در خاک می زنند استفاده می کنند که از ریزش چاه جلوگیری کند و همچنین به آب دهی چاه کمک کند. کاربرد لوله جداره چاه را می توان این گونه توضیح داد که هزینه های لایروبی و تغییر محل چاه را حذف یا کاهش می دهد و به افزایش عمر مفید چاه کمک می کند که این مورد از نظر هزینه ای بسیار سودمند است. لایه های کم فشار را از پر فشار جدا و از ورود سیالات نا خواسته به درون چاه جلوگیری می کند. این موارد تنها  قسمتی از کاربردهای این محصول هستند.

لوله اسپیرال

این محصول با فرآیند جوش کاری زیر پودری یعنی به صورت کاملا اتوماتیک تولید می شود. برخلاف لوله های درز مستقیم که قطر لوله به پهنای ورق بستگی دارد ، این محصول قابلیت تغییر زاویه تغذیه اولیه را دارد و از همین روش می توان قطر لوله را تغییر و به اندازه دلخواه در آورد.  همین امتیاز در حین تولید باعث می شود که قطرهای مختلفی را با هزینه بسیار کمی تولید کرد. جهت اطلاع از قیمت لوله اسپیرال و کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان مرکزآهن تماس حاصل فرمایید.

مشاهده اکسل جدول وزن لوله های درزدار

لوله داربستی

لوله داربستی به گونه ای یک سازه فلزی است که هنگام ساخت و ساز و پروژه های عمرانی از آن استفاده می کنند. این سازه را برای دسترسی و حمل و نقل کردن بعضی از مصالح نصب می کنند تا دسترسی را آسان تر کنند. این داربست ها به کمک لوله و اتصالاتی به هم وصل می شوند. اتصال این لوله ها یک سازه محکم را به وجود می آورد. لازم به ذکر است که طول های این لوله ها با هم برابر نیستند و به طول های متفاوتی تولید و نصب می شوند. در این محصول هیچ گونه سیالی جا به جا نمی شود و به هیچ وجه برای تست آب یا گاز از آن استفاده نمی کنند. از لوله داربستی تنها برای مصارف صنعتی و ساختمانی استفاده می شود. این کالا در سایزهای متنوعی و بسته به شرایط تولید می شود اما رایج ترین و پرکاربردترین لوله با سایز 11.2 اینچ است که در بازار به نمره 5 معروف است. این نکته هم جالب است بدانید که لوله داربستی را به نام لوله 5 نیز می شناسند.

تفاوت لوله‌ فولادی سیاه درزدار و بدون درز

• آشکارترین تفاوت بین لوله ‌های فولادی درزدار و بدون درز روش تولید آن‌ ها است. همان ‌طور که پیش‌ تر اشاره شد، در فرآیند تولید لوله ‌های فولادی بدون درز جوشکاری صورت نمی‌ گیرید در حالی‌ که برای تولید لوله ‌های فولادی درزدار باید لبه‌ های ورقه های فولادی را به یکدیگر جوش داد.
• یک تفاوت بارز دیگر بین این دو نوع لوله فولادی مواد مورد استفاده برای تولید آن ‌ها است.
• از آنجا که لوله‌ های فولادی بدون درز دارای درز جوش نیستند، از کیفیت و استحکام بالاتری نسبت به لوله ‌های فولادی درزدار برخوردار می باشند.
• یک تفاوت دیگر بین این دو نوع روش تولید لوله ‌های فولادی این است که لوله ‌های بدون درز معمولاً در قطرهای کوچک تولید می‌ شوند چرا که تولید آن‌ ها در قطرهای زیاد، بسیار پرهزینه و دشوار است.

کاربرد لوله های درزدار

• صنعت خودروسازی (جک و شاسی)
• ساخت کشتی
• ساخت لوله‌ های فاضلاب
• لوله ‌های شوفاژ و گاز
• ساخت داربست و حصار
• تونل سازی
• تولید قطعات صنعتی

کاربرد لوله‌های بدون درز

لوله‌ های فولادی بدون درز معمولاً در تولید خطوط گاز و همچنین لوله ‌های حمل مایعات مورد استفاده قرار می ‌گیرند. از آنجا که لوله ‌های بدون درز قادر به تحمل فشارهای بالا هستند، از آن ‌ها در کاربردهای فشار قوی ازجمله پالایشگاه‌ها، سیلندرهای هیدرولیک، صنایع هیدروکربن و در زیرساخت ‌های نفت و گاز به ‌طور گسترده استفاده می نمایند.

مزایای لوله‌ های فولادی

اگرچه دلایل زیادی وجود دارد که باعث می ‌شود لوله ‌های فولادی بهترین انتخاب برای انواع پروژه ‌ها باشد، در اینجا به ذکر پنج مزیت اصلی استفاده از این نوع لوله ‌ها نسبت به سایر مواد بسنده خواهیم کرد:

• دوام و مقاومت بالا

این مقاطع فولادی بسیار بادوام ‌تر و مقاوم ‌تر از لوله ‌های ساخته ‌شده از سایر مواد است. استحکام بالای این محصولات فولادی آن ‌ها را به بهترین گزینه برای اکثر پروژه ‌ها تبدیل کرده است، چرا که این نوع لوله ‌ها در برابر لرزش‌، شوک و فشار زیاد بسیار مقاوم می باشد. لوله‌های فولادی در کاربرد های روستایی حدود 50 سال و در کاربردهای شهری حدود 25 سال دوام می‌ آورد.

• مقاوم در برابر زنگ ‌زدگی

برخلاف فلزات دیگر که به ‌راحتی دچار خوردگی می‌ شوند، لوله‌ های فولادی در برابر زنگ ‌زدگی و سایر واکنش ‌های شیمیایی که می ‌تواند منجر به خوردگی شود، مقاوم است. این امر باعث می‌ شود که این نوع لوله ‌ها به مراقبت و نگه‌ داری کمتری نسبت به سایر لوله‌ ها نیاز داشته باشد و سال‌ ها پس از نصب ماندگار بماند.

• سازگار با محیط‌ زیست

لوله ‌های فولاد در مقایسه با سایر مواد 100٪ قابل بازیافت هستند و می‌ توان بارها از آن‌ ها استفاده مجدد کرد (بدون از دست دادن کیفیت و استحکام). بدین معنا که می ‌توان این لوله ‌ها را بعداً ذوب و به مواد قابل ‌استفاده دیگر تبدیل کرد.

• نصب آسان

این محصولات فولادی را می ‌توان برحسب نیاز پروژه مورد نظر به ‌صورت سفارشی در هر ارتفاع، عرض و یا استحکامی تولید کرد. نصب این لوله ‌ها بسیار راحت است زیرا می ‌توان به‌ راحتی در محل، آن‌ ها را اصلاح کرد و یا هر گونه تعمیر و یا اصلاحاتی که پس از نصب مورد نیاز باشد را می‌ توان به‌ سرعت و به‌ راحتی انجام داد.

• ظرفیت بیشتر

این مقاطع به ‌طور قابل‌ توجهی نسبت به سایر لوله‌ های فلزی قوی ‌تر هستند. بدون از بین رفتن کیفیت، دوام و استحکام می ‌توان آن را بزرگ ‌تر یا نازک ‌تر کرد. این امر باعث می‌ شود لوله فولادی برای نیاز های خاص و یا بودجه‌ های خاص، مقرون ‌به ‌صرفه‌ تر و سازگار تر باشد.

عوامل مؤثر بر قیمت لوله‌ های فولادی

عواملی چون ابعاد، کیفیت تولید، نوع متریال و همچنین کشور و شرکت تولید کننده می ‌تواند بر قیمت لوله‌ فولادی سیاه تأثیرگذار باشد. ایران، چین، آلمان و هند از جمله کشورهای تولید کننده این مقاطع فولادی هستند. در حال حاضر به علت نوسانات شدید نرخ دلار در ایران، قیمت لوله‌ فولادی نیز متغیر است.

نوشته جدول استاندارد لوله های فولادی Pdf اولین بار در مرکزآهن. پدیدار شد.